اختلال شخصیتی پارانوئید ، طبق دسته بندی اختلالات شخصیت، جزء اختلالات شخصیت خوشه A، طبقه بندی می شود. معمولا افراد دارای چنین اختلالی، رفتارهای عجیب غریبی از خود نشان می دهند و براساس واقعیت، فکر نمی کنند.
پارانوئید در مردان، نسبت به زنان شایع تر است. برخی یافته ها نشان داده است در گروه های اقلیت، مهاجران، سالمندان و همچنین افراد دارای بیماری اسکیزوفرنی، پارانوئید، شیوع زیادی دارد. در ادامه توضیحات بیشتری درباره اختلال شخصیتی پارانوئید آمده است:
علائم اختلال شخصیتی پارانوئید چیست؟
افرادی که اختلال پارانوئید دارند معمولا علائم زیر را نشان می دهند:
- ترس زیادی از خیانت و مورد سوء استفاده قرار گرفتن دارند
- نسبت به اطرافیان خود اعتماد زیادی ندارند
- رفتار و اعمال دیگران را با شک و تردید زیادی تفسیر می کنند
- از رفتار و گفتار دیگران برداشت شخصی و اشتباهی می کنند و تا مدت های زیادی این رفتار را در ذهن خود نگه داشته و تلافی کند.
- خود را همیشه برتر از دیگران می بینند و با لحن تحقیرآمیز با دیگران صحبت می کنند.
- معمولا در دعواها و مشکلات ارتباطی، خود را مقصر نمی بینند.
- تمایلی ندارد با دیگران ارتباط برقرار کنند.
- گاهی ترس از خیانت در این افراد آنقدر شدید می شود که تصمیم به خودکشی می گیرد.
این ها از ویژگی های روانی و رفتاری افراد دارای اختلال شخصیت پارانوئید محسوب می شود.
انجمن روانپزشکی آمریکا، 2013 اعلام کرد اختلال شخصیت پارانوئید از اسکیزوفرنی زودرس است ولی می تواند با سایر اختلالات شخصیتی مانند خودشیفتگی، اختلال شخصیت مرزی، اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اختلال افسردگی، وسواس فکری عملی و ترس ها نیز وجود داشته باشد.
زمانی افکار مشکوک به پارانوئید هستند که:
- هیچ کس دیگری، این عقاید را نداشته باشد
- هیچ مدرکی مشخصی برای این فکر مشکوک نباشد
- باوجود اینکه هنور به دیگران مطمئن هستید ولی این افکار مشکوک را دارید
پارانویا چیست؟
در واقع در اختلال پارانویا فرد فکر می کند از سوی دیگران، مورد تهدید قرار گرفته است حتی اگر هیچ مدرک یا شواهدی برای این کار وجود نداشته باشد. افکار پارانوئید را می توان همان توهم دانست. معمولا فرد پارانویا احساسات زیر را تجربه می کند:
- پشت سر شما صحبت می شود و مردم یا سازمان خاصی شما را تحت نظر دارد
- دوستان و همکاران تان تلاش می کنند کارش را بد جلوه دهند یا شما را کنار بگذارند
- در معرض آسیب دیدن یا کشته شدن قرار دارد
- مردم درصدد آنند تا به او آسیبی برسانند یا ناراحت کنند.
- دیگران رفتارش را زیر نظر دارند.
- سخت به دیگران اعتماد می کند.
چه زمانی اختلال پارانوئید ظاهر می شود؟
معمولا از ابتدهای دوران کودکی یا بزرگسالی این اختلال می تواند شروع شود. می توان گفت که عوامل زیادی مانند آسیب های روانی و عاطفی در دوران کودکی، در بروز اختلال پارانوئید می تواند تاثیر گذار باشد.
لازم است بدانید که بهتر است در صورت مشاهده علائم این اختلال و هنگام شروع آن جهت پیشگیری از بروز مشکلات جدی تر به یک روانپزشک خوب در تهران مراجعه نمایید.
آیا اختلال شخصیتی پارانوئید، یک مشکل بهداشت روانی است؟
پارانویا می تواند از خیلی خفیف تا خیلی شدید باشد و بستگی به موارد زیر دارد:
- چقدر افکار پارانوئید را باور دارید
- چقدر به افکار پارانوئید فکر می کنید
افراد دارای پارانوئید، ممکن است رفتارهای خاصی را نشان دهند تا احساس امنیت کنند. مثلا از افراد یا مکان های خاصی دوری کنند، در خانه زیاد بمانند یا لباس های خاصی را بپوشند.
زمانی که احساس می کنید ارتباط خود را باواقعیت ها از دست داده اید، باید به روانپزشک مراجعه کنید. برای نقطه درمان اساسی، داشتن رژیم غذایی متعادل، ورزش و خواب کافی بسیار مهم است. رعایت این سه مورد کمک می کند تا افکار پارانوئید کمتر در ذهن تان شکل بگیرد.
چه عواملی موجب بروز اختلال شخصیتی پارانوئید می شود؟
هیچ کس دقیقا نمی تواند بگوید چه عواملی باعث پارانویا می شود. نظریه های زیادی وجود دارد و افراد مختلفی توضیحات گوناگونی در این باره می دهند و محققان برخی از عوامل را شناسایی کردند. این مواردی است که احتمال افکار پارانوئید را بیشتر می کند:
استفاده کردن از مواد مخدر
موادی مانند ماری جوانا، مواد روان گردان و محرک ها دارای مواد شیمیایی هستند که برخی افراد را برای مدت کوتاهی دچار پارانوئید می کند. البته زمانی که مواد شیمیایی از بدن تان خارج شود علائم پارانویا از بین می رود. هم چنین مصرف شدید الکل نیز می تواند باعث پارانویای کوتاه مدت شود و حتی آن را می تواند بدتر کند
از دست دادن حافظه
معمولا بیماری آلزایمر و دیگر بیماری های زوال عقل، که با افزایش سن رخ می دهد می تواند مغز را به گونه ای تغییر دهد که به دیگران بیشتر مشکوک شوید. مراجعه به پزشک می تواند به شما کمک کند که احساسات خود را بهتر مدیریت کنید.
داشتن تجارب یا احساسات گیج کننده
داشتن برخی از احساسات، موجب کاهش اعتماد به نفس فرد می شود و ناخودآگاه انتظار دارد در معرض انتقاد دیگران قرار بگیرد.
طرز تفکر
معمولا برخی سبک فکری خاصی دارند و تمایل دارند سریع نتیجه بگیرند، در مورد رفتار دیگران، سریع برداشت کنند و حتی در مورد حرف ساده دوست تان سریع، قضاوت منفی کنند
تجارب زندگی
وقتی در موقعیت های آسیب پذیریا استرس زای باشید که موجب شود احساسات منفی نسبت به خود پیدا کنید، احتمالا افکار پارانوئید را تجربه کنید. اگر در محل کارتان مورد آزار و اذیت واقع شدید یا خانه مورد سرقت رفته باشد این چنین رخدادها افکاری برای شما ایجاد می کنند که در صورت عدم کنترل، به پارانویا تبدیل می شود.
تجربیات دوران کودکی به شدت بر طرز نگرش و نحوه تفکر شما در دوران بزرگسالی موثر است، ممکن است شما را به این باور برساند که دنیا مکان ناامنی است. این موجب می شود به دیگران بی اعتماد شوید.
محیط زندگی
برخی تحقیقات نشان داده است که افکار پارانوئید در افرادی که در محیط های پر از جرم و خشونت بوده است بیشتر دیده شده است.
سلامت روان
اگر فرد دچار اضطراب، افسردگی یا اعتماد به نفس پایینی باشد، بیشتر رویدادهای اطراف خود را منفی، تفسیر می کند و احتمال اینکه احساسات پارانوئید پیدا کند، زیاد است. یا حتی ممکن است فرد، روان پریش باشد و برخی از تجربیات پارانوئید را داشته باشد.
فشار روانی و استرس در صورتی که بیش از حد باشد، می توانند زمینه ابتلا به اختلال پارانوئید را فراهم آورد.
برای کاهش چنین امری، زمانی را به استراحت اختصاص دهید و از چیزهایی که شما را تحت فشار قرار می دهد تا حد امکان دوری کنید، با دوستان خود وقت بگذرانید، از چیزهای ساده لذت ببرید، زیاد ورزش کنید و برای اینکه ذهن تان را از افکار مزاحم پاک کنید، مراقبه کنید.
اثرات داروهای مخدر و الکل
برخی از مواد مانند کوکائین، الکل، قرص اکس و آمفتامین ممکن است باعث پارانویا شوند. البته برخی از استروئیدهای مصرف شده توسط ورزشکاران و برخی از حشره کش ها با پارانویا در ارتباط است.
ژنتیک
تحقیقات زیادی نشان داده است که بین اختلال شخصیتی پارانوئید و اسکیزوفرنی، رابطه ژنتیکی وجود دارد.
چگونه اختلال شخصیتی پارانوئید درمان می یابد؟
با دیدن تنها چند علامت نمی توان به طور قطعی گفت فردی به اختلال پارانوئید مبتلا است یا خیر. برای درمان این بیماری هم نباید خودسرانه رفتار کرد. تشخیص اینکه فرد مشکوک به پارانوئید است یا خیر، دشوار است. پزشک پس از مشاوره، تست ها و آزمایش های زیاد می تواند بیماری پارانوئید را در فردی، تشخیص دهد.
روش های درمانی افراد دارای اختلال شخصیت پارانوئید، شامل روان درمانی و درمانی شناختی – رفتاری است.
اغلب روش درمان شناختی – رفتاری برای مدیریت الگوهای تحریف شده و رفتارهای ناسازگارانه فرد به کار می رود.
معمولا از دارو به عنوان روش درمان استفاده نمی شود زیرا ممکن است موجب تشدید احساس پارانویا شود، اما در صورت شدید بودن علائم یا همراه بودن با اختلال دیگر از آنها استفاده گردد.
آینده این افراد به میزان و شدت بیماری، بستگی دارد. اگر فرد بتواند بیماری خود را کنترل کند، می تواند تشکیل خانواده دهد و کار مناسبی پیدا کند. در حالی که تعداد زیادی از بیماران تا آخر خود با این اختلال دست و پنجه نرم می کنند و نمی توانند در زندگی عاطفی و شغلی خود موفق شوند.
0 دیدگاه