ممکن است در برخی ماه های سال احساس خوبی نداشته باشید و دلایل آن نیز برایتان نامعلوم باشد. افسردگی فصلی که به عنوان اختلال زمستانی یا تابستانی نیز شناخته می‌شود، نوعی از اختلال است که در آن فرد در دیگر زمان‌های سال دارای شرایطی نرمال است ولی در فصل‌های زمستان و یا تابستان دچار افسردگی می‌شود. حدود 5 درصد از بزرگسالان در ایالات متحده، افسردگی فصلی را تجربه می‌کنند. شیوع این اختلال، در زنان بیشتر از مردان است. افسردگی فصلی ممکن است در هر سنی شروع شود ، اما به طور معمول زمانی شروع می‌شود که فردی در سنین 18 تا 30 سالگی باشد. در این به موضوع افسردگی فصلی می پردازیم .همراه ما باشید.
افسردگی فصلی چیست
افسردگی فصلی، یکی از انواع افسردگی است. علائم افسردگی فصلی در افراد مبتلا ، شامل تغییرات خلقی و علائمی شبیه افسردگی می باشد. این علائم معمولاً در ماه های پاییز و زمستان که نور‌خورشید کمتر است رخ می‌دهد و معمولاً با رسیدن بهار بهبود می‌یابد. برخی از افراد، افسردگی فصلی را در تابستان تجربه می‌کنند، گر‌چه شیوع آن بسیار کم است. در کتابچه راهنمای تشخیص اختلالات (DSM-5) ، این اختلال را به عنوان نوعی افسردگی – اختلال افسردگی عمده دارای الگوی فصلی شناخته‌شده‌است.
افسردگی فصلی که به آن، اختلال عاطفی فصلی (Seasonal Affective Disorder) نیز گفته می‌شود، می‌تواند خلق و خو، خواب، اشتها و سطح انرژی‌تان را تحت تاثیر قرار دهد و به همه روابط زندگی و‌اجتماعی گرفته تا محل کار و مدرسه آسیب برساند.
در حالی که دلایل دقیق افسردگی فصلی مشخص نیست، اما بیشتر نظریه ها این اختلال را به کاهش ساعات روز در زمستان نسبت می‌دهند. تصور می‌شود کوتاهی روزهای زمستان و کاهش بهره گیری از نور‌خورشید، دو عاملی است که بروز اختلالات در بدن و تغییر بیوشیمیایی مغز موجب می‌شود.
در بیشتر موارد علائم اختلال افسردگی فصلی، در اواخر پاییز یا اوایل زمستان ظاهر می‌شود و در روزهای آفتابی بهار و تابستان از بین می‌رود.
با تغییر فصل، افراد تغییراتی را در ساعت داخلی بیولوژیکی یا ریتم شبانه روزی خود تجربه می‌کنند که می‌تواند باعث شود آنها از برنامه روزانه خود خارج شوند و نشانه های غیر‌عادی از خود نشان دهند.
علائم اختلال افسردگی فصلی
شدت علائم رایج افسردگی فصلی می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد. بسیاری از علائم افسردگی فصلی مشابه افسردگی اساسی است، که در ادامه آمده است:
علائم و نشانه‌های افسردگی فصلی را جدی بگیرید. مانند سایر انواع افسردگی، افسردگی فصلی در صورت عدم درمان می‌تواند بدتر شود و منجر به مشکلات زیر شود:
- کناره گیری از اجتماع
- مشکلات مدرسه یا کار
- سوء مصرف مواد
- سایر اختلالات بهداشت روان مانند اضطراب یا اختلالات خوردن
- افکار یا رفتار خودکشی
علت افسردگی فصلی
علت اصلی بروز این اختلال مشخص نیست. برخی از عواملی که در بروز این حالت موثر هستند، عبارتند از:
- ساعت زیستی بدن (circadian rhythm) :کاهش سطح نور خورشید در فصل پاییز و زمستان، ممکن است باعث ایجاد اختلال عاطفی فصلی زمستانه شود. کاهش میزان تابش نور خورشید ممکن است عملکرد ساعت زیستی بدن را مختل کرده و فرد احساس افسردگی داشته باشد.
- سطح سروتونین در بدن: کاهش میزان سروتونین، به عنوان یکی از مواد شیمیایی و یا پیام‌رسان‌های عصبی مغز، که روی خلق و خو اثر زیادی دارد، ممکن است در بروز اختلال عاطفی فصلی هم موثر باشد.
- از طرفی دیگر کاهش میزان نور خورشید باعث کاهش سطح سروتونین شده که همین عامل باعث تحریک بروز افسردگی می‌شود.
- سطح ملاتونین در بدن: تغییر فصل تعادل سطح ملاتونین بدن را تغییر می‌دهد، که خود عاملی مهم در الگوهای خواب و خلق و خوی فردی است.
تغییرات فصلی در افراد دارای اختلال دوقطبی
در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی، فصل بهار و تابستان می‌تواند علائم شیدایی یا نوع شدیدتری از شیدایی (هیپومانیا) را پدید آورد و با آمدن فصل پاییز و زمستان، افسردگی در آنها شیوع بیش‌تری یابد.
افسردگی فصلی در فصل بهار و تابستان
نوع کمتر رایج افسردگی فصلی، افسردگی تابستان، است که از اواخر بهار یا اوایل تابستان شروع می‌شود و در پاییز پایان می‌یابد. متخصصان عامل بروز این اختلال را برخلاف اینکه به روزهای کوتاه تر و کاهش نور خورشید نسبت دهند، روزهای طولانی‌تر و افزایش گرما، رطوبت و حتی افزایش آلرژی های فصلی از عوامل بروز آن می‌دانند.
بسیاری از علائم افسردگی فصلی در تابستان همان علائم افسردگی زمستانی است، اگرچه تفاوت هایی نیز وجود دارد. در افسردگی تابستانی، ساعات خواب تغییر می‌کند و معمولا، زیاد یا کم خواهید خوابید. برای تقویت خواب، پزشک ممکن است مکمل‌های ملاتونین را برای جبران تولید کمتر این هورمون در بدن پیشنهاد کند. تغییر الگوی‌خواب از طریق شب زود‌خوابیدن (در بعضی موارد به محض تاریک شدن هوا) و صبح زود از خواب برخاستن نیز می‌تواند به تنظیم مجدد ریتم شبانه‌روزی بدن کمک کند.
علائم خاص افسردگی فصلی که با تابستان ظاهر می‌شود و افسردگی‌تابستان نامیده می‌شود در زیر آمده است:
افسردگی فصلی در فصل پاییز و زمستان
علائم خاص افسردگی فصلی در فصل پاییز و زمستان که گاهی اوقات افسردگی زمستانی نامیده می‌شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
اینکه بعضی روزها احساس بی حوصلگی کنید طبیعی است. اما اگر این احساس را برای چند روز متوالی داشته باشید و نتوانید انگیزه ای برای انجام فعالیت هایی که به طور معمول از آنها لذت ببرید داشته باشید لازم است به پزشک خود مراجعه کنید.
روانپزشک ، افسردگی فصلی را به روش‌های مختلفی از جمله نور درمانی، داروهای ضد افسردگی، گفتگو درمانی یا ترکیبی از این موارد به طور موثر درمان می‌کند.
همان طور که قبلا اشاره کردیم ، هورمون سرتونین مغز این بیماران کم تولید می شود . به همین دلیل برای این بیماران داروهایی که سرتونین مغز را افزایش می دهد تجویز می شود . داروهایی مانند پروکسیتین ، فلوکسیتین ، سیتولوگرام برای این بیماری مناسب می باشد . البته این داروها نباید به صورت خودسرانه مصرف شوند و حتما با تجویز و صلاحدید روانپزشک باید مصرف شود .
برای برخی از افراد، در معرض نور خورشید قرار گرفتن، می‌تواند به بهبود علائم افسردگی‌فصلی کمک کند. هم چنین ورزش منظم ، تغذیه سالم، داشتن خواب کافی و فعالیت‌های اجتماعی (مانند داوطلبانه شرکت کردن در انجمن‌ها، شرکت در فعالیت‌های گروهی و دور هم جمع شدن با دوستان و خانواده) برای درمان اختلال افسردگی‌فصلی مفید است.
اگر احساس می کنید افسردگی شدیدی دارید یا افکار خودکشی در ذهن خود دارید، بلافاصله با روانپزشک و مشاور خود مشورت کنید یا از نزدیکترین اورژانس کمک بگیرید.
تنها راه درمان افسردگی مصرف قرص؟
با سلام
خیر در مواردی که تشخیص داده بشه مواردی دیگری هم هستند برای درمان مانند ورزش مصرف قرص ویتامینD , …
درمان افسردگی فقط با قرص؟
منم با شروع پاییز علائم افسردگیم شروع می شه خیلی دارم اذیت می شم چیکار باید کنم؟
با سلام
راه کار هایی مانند ورزش پیاده روی و.. می تونه تو این فصل از سال بهتون کمک کنه