یکی از اختلالات روانی شایع که بر اساس الگوی رفتاری تکرارشونده‌ای شکل می‌گیرد، اختلال شخصیت وابسته یا اختلال DPD است. که در آن افراد برای کوچکترین تصمیمات زندگی مانند انتخاب لباس نیز به دیگران وابسته بوده و همین امر موجب ایجاد ترس از ترک شدن و تنها ماندن در آنان شده است. این افراد به دلیل ترک نشدن توسط دیگران حرف آن‌ها را خواهند پذیرفت. در واقع در این نوع از اختلال روانی فرد وابستگی روانی به اشخاص دیگر دارد. افراد مبتلا به این اختلال در مراقبت از خود احساس ناتوانی کرده و با تکیه کردن به دیگران سعی بر بازیابی اعتماد به نفس خود دارند.
این افراد از نظر دیگران افرادی نیازمند و به اصطلاح چسبنده توصیف می‌شوند. یکی از ویژگی‌های اصلی این اختلال اضطراب و استرس شدید در موقعیت‌های حساس و جدید است. اختلال شخصیت وابسته مشکلات بسیاری را برای افراد در زمینه روابط اجتماعی، کاری و شغلی ایجاد خواهد کرد، بنابراین برای درمان آن باید اقدام کرد.
در این مقاله سعی داریم تا شما را با علایم این اختلال و همینطور درمان آن آشنا کنیم، پس با ما تا پایان مقاله همراه باشید.
دلایل و علت اختلال شخصیت وابسته
علت قطعی برای بروز این اختلال وجود ندارد، و بر اساس تحقیقات انجام شده علت بروز اختلال شخصیت وابسته به ترکیبی از ژنتیک، شرایط محیطی و همینطور روند رشد افراد بستگی خواهد داشت. هم‌چنین عواملی نظیر روابط توهین‌آمیز، بروز اتفاقات ناگوار در دوران کودکی، سابقه خانوادگی و همینطور تربیت خانوادگی نیز در ایجاد شخصیت وابسته در افراد بسیار تاثیرگذار است. به این صورت که بسیاری از خانواده‌ها یا رفتار تربیتی مستبدانه‌ای داشته و یا نگاه مراقبتی افراطی به فرزندان خود دارند که همین امر موجب نمایان شدن اختلال وابستگی در بزرگسالی خواهد شد.
علائم اختلال شخصیت وابسته
- رفتاری مطیعانه نسبت به دیگران
- وابستگی و اتکای زیاد به دوستان و یا خانواده حتی در تصمیم‌گیری‌های کوچک
- به تنهایی قادر به تصمیم‌گیری نیستند.
- نیاز مکرر به اطمینان از نظر آنان
- احساس ترس از طرد شدن و تنها شدن در روابط خود
- حساسیت بیش از حد نسبت به انتقاد
- صدمه دیدن از کوچکترین عدم تایید دیگران
- ناتوان در تنهایی و فراری بودن از آن
- احساس انزوا و عصبی بودن در زمان تنهایی
- احساس اضطراب و ترس شدید در هنگام تنهایی
- احساس افسردگی در هنگام اتمام یک رابطه
- در ابراز مخالفت با دیگران مشکل دارند.
- عدم اطمینان به توانایی و تصمیم‌گیری خود
- ساده لوح و خیالباف
نحوه تشخیص اختلال DPD
در صورتی که هر کدام از علائم بالا را در خود مشاهده کردید، برای تشخیص آن باید به روانپزشک مراجعه کنید. برای تشخیص این اختلال روانی بهترین روانپزشک ابتدا علائم و نشانه‌های فرد را مورد بررسی قرار داده و سپس با بررسی دیگر احتمالات و اختلالات روانپزشکی ابتلای افراد به این اختلال را تشخیص خواهند داد. برای بررسی بیشتر نیز در صورتی که فرد از لحاظ جسمی دچار مشکل نباشد و همینطور به حضور دیگران نیاز نداشته باشد، به کلینیک‌ها برای انجام تست‌های بیشتر ارجاع داده خواهند شد.
انواع اختلال شخصیت وابسته
اختلال شخصیت وابسته دارای انواع مختلفی نظیر شخصیت وابسته مضطرب، شخصیت وابسته مطیع، شخصیت وابسته نابالغ، شخصیت وابسته غیرموثر و شخصیت وابسته ایثارگر هستند؛ که در ادامه به بررسی هر کدام از این انواع خواهیم پرداخت.
اختلال شخصیت وابسته مضطرب
افراد مبتلا به این نوع از اختلال DPD ترس از طرد شدن و همینطور اضطراب جدایی دارند، و نیاز به دریافت اطمینان از دیگران برای اینکه همیشه در کنارشان خواهند ماند، دارند. این افراد همیشه دارای اضطراب بوده و اضطراب آن‌ها گاهی به خشم تبدیل شده ولی خشم خود را برای از دست ندادن دیگران بروز نخواهند داد. این افراد مدام منتظر اتفاقات بد و ناگوار بوده و به راحتی دچار آشفتگی و بی‌قراری خواهند شد.
اختلال شخصیت وابسته مطیع
افرادی با این اختلال به دلیل ترس از طرد شدن با دیگران صمیمی شده و در روابط خود بسیار متواضع و فروتن هستند. و برای از دست ندادن دوستان از هر گونه درگیری دوری خواهند کرد. این افراد برای دوری از شنیدن انتقاد از دیگران و همینطور جلب توجه و حمایت دیگران خود را به مریضی می‌زنند. هم‌چنین با توجه به اسم این اختلال این افراد بسیار مطیع و فداکار هستند، و در برابر مشکلات نیز احساس ناتوانی می‌کنند.
اختلال شخصیت وابسته نابالغ
افراد مبتلا به این نوع از اختلال تمایل به معاشرت با افراد کم سن و سال داشته و از قبول مسئولیت نیز فراری هستند. این افراد هیچ اهداف و آرزویی نداشته و انرژی خود را برای سازگاری با اطرافیان خود صرف خواهند کرد.
اختلال شخصیت وابسته غیرموثر
این افراد انرژی بسیار کمی داشته و زود خسته خواهند شد، هم‌چنین ساکت بوده و مسئولیت‌های خود را جدی نخواهند گرفت. افراد دچار به این نوع از اختلال DPD عقاید مخرب داشته و اغلب اتفاقات زندگی خود را ناشی از شانس و سرنوشت می‌دانند، همینطور در کنار وابستگی خود دارای تمایلات اسکیزوئیدی نیز هستند.
اختلال شخصیت وابسته ایثارگر
این افراد دارای ویژگی‌های خودآزارگری بوده بدین صورت که برای جلب رضایت دیگران خود را آزار خواهند داد؛ و هم‌چنین به برقراری ارتباط با دیگران بسیار اهمیت خواهند داد. افراد مبتلا به این اختلال ارزش‌های خود را به دلیل مطیع دیگران بودن زیر پا خواهند گذاشت.
درمان اختلال شخصیت وابسته (DPD)
در صورت تحت نظر قرار گرفتن افراد مبتلا به این اختلال توسط یک فرد متخصص، اختلالات شخصیتی قابل کنترل و همینطور قابل بهبودی خواهد بود. برای درمان این اختلال باید به یک روان درمانگر با تجربه مراجعه کرده تا با بررسی علائم و پیدا کردن ریشه مشکل افراد، آن‌ها را برای بهبودی کامل کمک کند.
برای درمان اختلال DPD روان درمانگر ابتدا ریشه مشکل را با بررسی دوران کودکی و تجارب بیمار در آن دوران تشخیص داده و سپس برای رفع اضطراب و افسردگی دارو تجویز خواهد کرد، اما برای مابقی موارد به مرور زمان توانایی‌های فرد را کشف کرده و به تقویت عزت نفس آنان کمک خواهد کرد، تا بدین صورت از میزان وابستگی این افراد کم کند.
افراد باید به این نکته توجه داشته باشند که درمان این اختلال زمان‌بر بوده و باید برای نتیجه‌بخشی همه جلسات درمان خود را به صورت منظم شرکت کنند.
سخن آخر
افرادی که به اختلال شخصیت وابسته دچار می‌شوند، دارای مشکلاتی در زندگی فردی و اجتماعی خود خواهند شد، و همینطور ممکن است تحت سوءاستفاده‌های جسمی، روانی و مالی و اجتماعی قرار بگیرند. در صورت عدم درمان این اختلال امکان ایجاد اختلال اضطراب و افسردگی نیز در افراد وجود خواهد داشت. به همین دلیل باید درمان را جدی گرفته و از شدت گرفتن بیماری خود جلوگیری کنند.
مطبشون واقعا ارامش بخش بود .